Μπορούν τα όνειρα να προβλέψουν το μέλλον;

Όταν κάποιος αφυπνιστεί στο στάδιο ΡΕΜ, είναι πολύ πιθανό να αναφέρει ότι έβλεπε ένα όνειρο. Φαίνεται ότι κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου του

ύπνου, ταξινομούνται οι εμπειρίες του προηγουμένου διαστήματος εγρήγορσης. Δηλαδή όλες οι εμπειρίες της ημέρας, φαίνεται ότι κρατούνται σε μια προσωρινή μνήμη. Αυτή κάποια στιγμή γεμίζει και δεν μπορεί να επεξεργαστεί άλλες νέες πληροφορίες.

Ανάλογα μπορούμε να φανταστούμε, ότι τα δεδομένα που συλλέγει ο υπολογιστής μας, αποθηκεύονται πρόχειρα στην «επιφάνεια εργασίας». Κάποια στιγμή η επιφάνεια εργασίας γεμίζει και πλέον δεν μπορούν άλλα δεδομένα να αποθηκευθούν και να επεξεργαστούν. Πρέπει τα δεδομένα που συλ-λέξαμε να πάνε στα αρχεία, στους διαφόρους φακέλους που έχουμε στη μακροχρόνια μνήμη μας, για να μείνει χώρος κενός στην επιφάνεια εργασίας ώστε να μπορέσουν να έρθουν νέα δεδομένα.

Όταν λοιπόν η επιφάνεια εργασίας γεμίσει, ο εγκέφαλος νυστάζει και οδηγείται στον ύπνο. Κατά τη διάρκεια λοιπόν του ύπνου RΕΜ, φαίνεται ότι ανοίγουν οι φάκελοι των «αποθηκών» μακροχρόνιας μνήμης και αποθηκεύονται οι πληροφορίες, που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Το χρονικό διάστημα της ενεργητικής αυτής διαδικασίας, αποθήκευσης και ταξινόμησης, μνήμες του παρελθόντος αναδύονται, συνδυάζονται με τις πρόσφατες εμπειρίες και επαναταξινομούνται. Όταν αφυπνιστεί επομένως ο άνθρωπος, μπορεί να θυμάται κομμάτια εμπειριών και εικόνων του πρόσφατου, αλλά και του απώτερου παρελθόντος. Κομμάτια που συνήθως έχουν σχέση με τις εμπειρίες της προηγουμένης ημέρας. Έτσι αν την προηγούμενη ημέρα, μας απασχολούσε ένα συγκεκριμένο θέμα, στον ύπνο RΕΜ, θα επεξεργαστούμε ανάλογες εμπειρίες του παρελθόντος, άγχη και φοβίες που σχετίζονται με αυτές τις εμπειρίες, καθώς και προτάσεις λύσεων που έχουμε στη μνήμη μας.

Δεν έρχεται λοιπόν στον ύπνο μου κάποιος ακάλεστος. Προφανώς εγώ, την προηγούμενη ημέρα τον είχα σκεφτεί και έτσι το βράδυ στον ύπνο μου, έπρεπε αυτή η παράσταση να ταξινομηθεί. Αυτός ήταν ο λόγος που τον «είδα» στα όνειρά μου. Γι' αυτόν και μόνο τον λόγο τα όνειρα έχουν αξία. Γιατί «προδίδουν» τις σκέψεις της προηγούμενης, δηλαδή προδίδουν τις αγωνίες και τις επιδιώξεις μας. Ακόμα και εκείνες που δεν θέλουμε να ομολογήσουμε, ούτε στον ίδιο μας τον εαυτό. Ακόμα και αυτές δηλαδή, που προσπαθούμε να θάψουμε, γιατί είναι ανεπίτρεπτες και μας αναστατώνουν.
Στο όνειρο εμφανίζονται εικόνες ασύνδετες, οι οποίες όμως συνήθως έχουν κάποια σύνδεση με τις εμπειρίες, αλλά και τις σκέψεις που έχουμε κάνει την προηγούμενη ημέρα. Μέσα από αυτές τις ασύνδετες εικόνες, πολλοί προσπαθούν να εκμαιεύσουν πληροφορίες για το μέλλον. Και είναι αναμενόμενο, αφού οι εικόνες που εμφανίζονται στα όνειρά μας έχουν σχέση με ό,τι μας απασχολεί. Όμως όπως γίνεται αντιληπτό, τα όνειρα δεν έχουν καμία προβλεπτική ικανότητα. Απλώς μέσα σε αυτήν την ελλειπτική, τυχαία και ασύνδετη παράθεση εικόνων, προβάλουμε ό,τι θα θέλαμε να ακούσουμε για το μέλλον μας.

Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα στο βιβλίο "Η Ψυχιατρική Αλλιώς" που κυκοφορεί από τις ιτρικές εκδόσεις ΒΗΤΑ. Ευχαριστούμε τις εκδόσεις και τον κύριο Σακκά για την ευγενική παραχώρηση του υλικού.

Από τον καθηγητή Ψυχιατρικής Παύλο Σακκά